Program profilaktyki nowotworów skóry ze szczególnym uwzględnieniem CZERNIAKA ZŁOŚLIWEGO dla mieszkańców powiatu pabianickiego, zgierskiego i łaskiego
Czerniak złośliwy jest nowotworem wywodzącym się z komórek barwnikowych – melanocytów, które rozwijają się z tkanki nerwowej powłok. Stanowi około 2% wszystkich zachorowań na nowotwory na nowotwory złośliwe w Polsce i jest przyczyną 1,4% zgonów spowodowanych przez nowotwory. W 2017 roku zachorowalność na czerniaka w Polsce wynosiła 1796 nowych przypadków wśród mężczyzn i 1989 wśród kobiet. Ilość zgonów w tym roku wynosiła odpowiednio 697 u mężczyzn i 713 u kobiet. Czerniak skóry jest 10 w kolejności nowotworem złośliwym pod względem umieralności wśród mężczyzn, w przypadku kobiet umieralność na czerniaka mieści się poza pierwszą dziesiątką nowotworów będących najczęstszą przyczyną zgonów.
Najczęstszym punktem wyjścia czerniaka jest skóra, ale może on powstawać także w obrębie błon śluzowych przewodu pokarmowego lub w gałce ocznej.
Czerniak jest nowotworem o wysokim stopniu złośliwości. Może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także przerzuty odległe, najczęściej do płuc i mózgu. Czerniak jest nowotworem wyleczalnym we wczesnym stadium rozwoju. Przeżycie w czerniaku o grubości do 0,8 mm jest bliskie 100%. Warunkiem wyleczalności jest wczesne wykrycie nowotworu i jego szybkie wycięcie, dlatego też tak ważna jest profilaktyka czerniaka.
U kobiet czerniak najczęściej umiejscowiony jest na kończynach, w przypadku mężczyzn najczęstszym umiejscowieniem czerniaka jest tułów.
Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka powstania czerniaka należy „fenotyp nordycki” (jasna karnacja skóry, jasne lub rude włosy, niebieskie tęczówki). Z fenotypem tym związane są oparzenia słoneczne i uszkodzenia skóry pod wpływem promieni słonecznych i promieniowania UV. Skłonność do oparzeń słonecznych (a także oparzenia słoneczne w młodym wieku) jest wymieniana, jako ważny czynnik ryzyka powstania czerniaka. Do innych czynników ryzyka należy zespół znamion dysplastycznych, występowanie tzw. plam soczewicowatych oraz zachorowania na czerniaka w rodzinie.
Objawy czerniaka
Czerniak złośliwy może rozwinąć się, pod wpływem różnych czynników, na podłożu już istniejących znamion barwnikowych lub powstać na skórze niezmienionej. Niepokój budzić powinny WSZELKIE! zmiany dotyczące już istniejących znamion. Do najczęstszych objawów, wymagających konsultacji lekarza należą między innymi: zgrubienie, zaczerwienienie wokół znamienia, swędzenie, krwawienie, powiększenie, zmiany zabarwienia, zmiana kształtu.
Profilaktyka czerniaka i innych nowotworów skóry
Czerniak złośliwy skóry jest jednym z najgroźniejszych nowotworów, a przy tym najłatwiejszych do wykrycia w fazie wczesnych zmian w obrębie znamienia. Wczesne wykrycie czerniaka pozwala na jego optymalne leczenie, zaś badania lekarskie, a szczególnie badania dermatoskopowe, pozwalają na wykrycie czerniaka we wczesnych fazach rozwoju, także w fazach przedinwazyjnych. W przypadku niepokojących zmian nie zwlekaj – udaj się do lekarza na badanie dermatoskopowe skóry.
Głównym celem projektu jest zwiększenie wiedzy i świadomości w zakresie profilaktyki nowotworów skóry oraz sposobów redukcji czynników ryzyka wśród mieszkańców, a także zwiększenie udziału w świadczeniach dermatologicznych w tym zakresie, ułatwiających pozostanie w zatrudnieniu i/lub powrót do pracy.
