Kochać kogoś i być kochanym – to podobno najcenniejsza rzecz na świecie. Jaka jest historia walentynek i ich zwyczaje?
14 lutego obchodzimy walentynki – ogólnoświatowe święto zakochanych. Nazwa tego dnia pochodzi od postaci św. Walentego, którego liturgiczne wspomnienie w katolickim Kościele obchodzone jest właśnie w połowie lutego.
Kim był biskup Walenty?
Biskup Terni żył w państwie rzymskim w III wieku. Według krążącej legendy, za czasów cesarza Klaudiusza II Walenty udzielał potajemnych ślubów. Sprzeciwiał się tym samym cesarskiemu edyktowi, zabraniającemu udzielania małżeństw ze względu na pobór młodych mężczyzn do wojska. Około roku 269 został ścięty, stając się męczennikiem za wiarę.
Istnieje historia, według której przebywający w więzieniu biskup przywrócił wzrok niewidomej dziewczynce na prośbę jej ojca, dozorcy. Kiedy prowadzono go na śmierć, przesłał uzdrowionej list pełen otuchy, który podpisał „od Twojego Walentego”. To właśnie w tej chwili miał być zapoczątkowany zwyczaj wysyłania kartek na walentynki.
Biskup Walenty jest patronem zakochanych, ale także ludzi chorych. Według tradycji opiekuje się cierpiącymi na schorzenia układu nerwowego, takie jak bóle głowy, konwulsje czy choroby psychiczne. Był patronem epileptyków, stąd dawniejsza nazwa padaczki jako „choroby świętego Walentego”.
Historia walentynek
Święto zakochanych obchodzone jest na zachodzie i południu Europy aż od średniowiecza. W Anglii znane było już w XIV wieku. Już w „Hamlecie” Williama Szekspira Ofelia śpiewała: „Dzień dobry, dziś święty Walenty. Dopiero co świtać poczyna; Młodzieniec snem leży ujęty, a hoża doń puka dziewczyna. Poskoczył kochanek, wdział szaty, drzwi rozwarł przed swoją jedyną, i weszła dziewczyna do chaty, lecz z chaty nie wyszła dziewczyną”.
Europa północna i wschodnia wpadła w walentynkowe szaleństwo zdecydowanie później, bo… w latach 90. XX wieku. Mimo katolickiego patrona tego święta, wiązane ono jest często ze zwyczajami z Cesarstwa Rzymskiego, które polegały na poszukiwaniu wybranki serca przez losowanie imienia ze specjalnej urny. Walentynki kojarzone są współcześnie z postaciami z mitologii jak Kupidyn czy Eros.
Święto zakochanych na świecie
Walentynki kojarzą nam się głównie z Ameryką, choć oryginalnie wywodzą się z Europy. Wynika to z masowej komercjalizacji święta, która spopularyzowała i upowszechniła walentynki w takim kształcie, w jakim znamy je dziś. Nie oznacza to jednak, że wszystkie kraje podchodzą do walentynek „na bogato”, wpadając w szał kiczowatych zakupów. Np. w Norwegii w tym dniu pary wybierają się na cichą, romantyczną randkę w restauracji. Z powodu pogańskiego pochodzenia walentynki odrzucają Świadkowie Jehowy. Z kolei w Indiach czy Pakistanie zwyczaje walentynkowe potępiane są jako „niezgodne z duchem islamu”.
Walentynki w Polsce
„Jutrzejszy dzień Św. Walentego ma także swoje wyłączne przywileje, a szczególniej też w Anglii, gdzie, jak wiadomo, obchodzą owe słynne Walentynki. Toteż około 14 lutego ożywia się cały ruch towarzyski, spowodowany posyłkami listów pod powyższą nazwą (valentines). Są to pisma prawdziwych lub zmyślonych kochanków, westchnienia miłosne prozą lub wierszem” – pisano na łamach „Kuriera Codziennego” 13 lutego 1867 roku.
Do Polski walentynki trafiły z Bawarii i Tyrolu wraz z kultem samego świętego Walentego. Popularność zyskały dopiero w latach 90. XX wieku. Największe obchody w naszym kraju odbywają się corocznie od 2002 roku w Chełmnie pod nazwą „Walentynki Chełmińskie”. Za sprawą przechowywanej prawdopodobnie od średniowiecza relikwii św. Walentego w chełmińskim kościele farnym pw. Wniebowzięcia NMP połączono lokalny kult świętego z tradycją anglosaską.
Zwyczaje walentynkowe
Najważniejszym miejscem kultu świętego Walentego jest bazylika w Terni. Na srebrnym relikwiarzu ze szczątkami patrona umieszczono inskrypcję: „Święty Walenty patron miłości”. Co roku w niedzielę poprzedzającą 14 lutego przybywają tam narzeczeni z całego świata, by złożyć przyrzeczenie miłości. Przyjeżdżają również pary świętujące 25. lub 50. rocznicę zawarcia małżeństwa. W Terni wręczana jest nagroda „Rok Miłości”. Zwyczajowo w tym dniu wysyła się kartki i listy miłosne, często pisane wierszem. Jest to również okazja do obdarowywania się upominkami, jak np. czekoladkami, kwiatami, pluszakami czy poduszkami w kształcie serca. 14 lutego nie brakuje również uroczystych kolacji przy świecach w domu czy restauracji lub wyjść do kina. Walentynki to dla wielu dobra okazja do zaręczyn. Liczni zakochani wieszają w tym dniu kłódki na mostach z wyrytymi inicjałami. Na Bałkanach popularny jest zwyczaj częstowania bliskich winem. W walentynki otwiera się butelkę trunku, który piją nie tylko zakochani, a całe rodziny.
foto: internet
