Trwają uroczystości związane z 80. rocznicą likwidacji pabianickiego getta. Na ulicy Bóźnicznej 6 zaprezentowano nową tablicę i mural. Na rogu Zamkowej i Wyspiańskiego odsłonięto pamiątkowy głaz.
W samo południe w miejscu dawnej synagogi odsłonięto pamiątkową tablicę (stara zawierała błąd historyczny). Na nowej, o wymiarach 100×65 cm, umieszczono napis w trzech językach (polskim, jidysz i angielskim) informujący, że budynek został rozebrany w 1960 roku. Na kamienicy obok pabianicki artysta Adam Wirski „Kruk” stworzył czarno-biały mural przedstawiający dawną synagogę.
Licznie zgromadzonych gości na ulicy Bóźnicznej przywitał sekretarz miasta Paweł Rózga.
– 80 lat temu naziści dokonali likwidacji pabianickiego getta. Spotykamy się dziś w tym miejscu w Pabianicach przy ulicy Bóźnicznej 6, gdzie niegdyś stała żydowska synagoga, aby rozpocząć uroczystości upamiętniające tam tragiczne wydarzenia – rozpoczął sekretarz. – Dzięki wspólnemu zaangażowaniu środowisk społecznych, miejskich instytucji, władz samorządowych Pabianic oraz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej możemy dziś w sposób najbardziej godny i uroczysty oddać hołd ofiarom pabianickiego getta: dzieciom, dorosłym i starcom. Są z nami ich rodziny, goście z różnych stron świata, a także mieszkańcy współczesnych Pabianic.
Do Pabianic przyjechali dostojni goście: Józef Weininger, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, Magdalena Jureńczyk, przewodnicząca Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce (oddział w Łodzi), Dawid Szychowski, rabin Łodzi, przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, rodziny i potomkowie mieszkańców pabianickiego getta, a wśród nich Erlah Kagan, ks. biskup Jan Cieślar, biskup Diecezji Warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Konrad Pokora, prezydent Zduńskiej Woli. Na uroczystości byli również przedstawiciele władz Pabianic i powiatu pabianickiego, harcerze, młodzież szkolna, przedstawiciele instytucji i stowarzyszeń oraz mieszkańcy Pabianic.
Głos zabrał prezydent Pabianic Grzegorz Mackiewicz.
– Serdecznie dziękuję, że mogliśmy się tu dzisiaj pojawić, bo kiedy byliśmy w tym miejscu w dużo mniejszym gronie rok temu podjęliśmy decyzję, aby te tragiczne wydarzenia sprzed osiemdziesięciu lat w sposób jak najbardziej godny przygotować. Tak więc powstało to miejsce, które jest symbolicznym początkiem ostatniej drogi pabianiczan o wyznaniu żydowskim. Bardzo zależało nam na tym, aby w Pabianicach pojawiły się miejsca, które będą przypominały tamte tragiczne wydarzenia i w sposób godny będą mogły świadczyć o tym, co wydarzyło się podczas II wojny światowej. Pragnę serdecznie podziękować organizacjom społecznym, gminie żydowskiej i jednostkom administracyjnym miasta Pabianic. Jestem przekonany, że te miejsca, które zostały odnowione, jak również powstały nowe, będą miejscami refleksji dla każdego pabianiczanina, każdego gościa, który przyjedzie do Pabianic. Tym bardziej w obecnym czasie, gdzie tak niedaleko od nas również pojawiają się tragiczne wydarzenia. Tak często mówimy o tym, że pragniemy, by nigdy więcej nie było wojny. Niech właśnie takie miejsca w tym przekonaniu nas umacniają. Bardzo dziękuję, że razem możemy przejść w sposób symboliczny po osiemdziesięciu latach tą drogą, którą kiedyś przemierzali pabianiczanie jako swoją drogę ostatnią.
W miejscu, gdzie kiedyś stała żydowska synagoga, modlitwę za zmarłych, którzy zginęli w getcie i obozach zagłady, odmówił rabin Łodzi Dawid Szychowski. Po niej nastąpiło złożenie pod pamiątkową tablicą żonkili symbolizujących pamięć, szacunek i nadzieję mieszkańców getta.
O godz. 12.30 z Bóźnicznej ruszył Marsz pamięci ofiar likwidacji getta zorganizowany przez Towarzystwo Miłośników Dziejów Pabianic. Przemarsz szedł ulicami: Kościelną, Stary Rynek, Grobelną, Kilińskiego, Kolbego, Kościuszki, Skłodowskiej i Wyspiańskiego – do miejsca dawnego stadionu Krusche-Ender, gdzie o 13.00, na rogu Zamkowej i Wyspiańskiego odsłonięto kamień z pamiątkową tablicą o wymiarach 70×55 cm z napisem po polsku, jidysz i angielsku. Przypomina ona, że w tym miejscu naziści zgromadzili pabianickich Żydów i przeprowadzili ich selekcję.
Aktu odsłonięcia pamiątkowej tablicy upamiętniającej wydarzenia związane z likwidacją pabianickiego getta dokonali: Józef Weininger, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, rabin Łodzi Dawid Szychowski oraz prezydent Pabianic Grzegorz Mackiewicz.
Wspólną modlitwę za zmarłych, którzy zginęli w getcie i obozach zagłady, odmówili wraz z rabinem Łodzi Dawidem Szychowskim duchowni wyznań chrześcijańskich: ks. biskup Jan Cieślar oraz ks. Radosław Pawłowski. Po modlitwie nastąpiło złożenie pod pamiątkową tablicą kwiatów przez delegacje i przedstawicieli władz samorządowych.
Tuż obok podziwiać można wystawę fotograficzną zorganizowaną przez klub „Podróż Przez Pabianice” i MOK. Przedstawia ona współczesne zdjęcia terenów byłego getta.
To jednak nie koniec dzisiejszych obchodów.
O godz. 16.00 z ul. Bóźnicznej 6 wyruszy spacer śladami pabianickich Żydów. Oprowadzają Izabela Desperak i Ewa Kamińska-Bużałek. Organizator: Forum Odpowiedzialnych Pabianiczan, Łódzki Szlak Kobiet, Pabianicki Sztetl.
O godz. 18.00 – bezpłatne zwiedzanie cmentarza żydowskiego, oprowadza Patrycja Czudak. Organizator: Strażnicy Pamięci, Pabianicki Sztetl.
